Ở một quốc gia mà nông nghiệp vẫn là một trụ cột chiến lược của nền kinh tế, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số mang đến cơ hội hiếm có giúp tăng năng suất, nâng cao tính bền vững và đa dạng hóa sinh kế cho nông dân sản xuất nhỏ. Việc sử dụng các công cụ và công nghệ kỹ thuật số hứa hẹn sẽ tăng cường khả năng truy xuất nguồn gốc và tính bền vững của các loại cây trồng chủ lực của Việt Nam như: Gạo, hạt tiêu, cà phê, rau quả... Những tiến bộ này rất quan trọng để duy trì tăng trưởng kinh tế và bảo vệ cơ hội thị trường cho các nhà sản xuất lương thực trong nước.

Toàn cảnh diễn đàn

Hơn nữa, ứng dụng công nghệ kỹ thuật số trong nông nghiệp còn có tiềm năng góp phần vào việc thực hiện cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và giảm 30% lượng phát thải khí mêtan vào năm 2030 của Việt Nam, khi hàng năm ngành nông nghiệp hiện đang đóng góp khoảng 20% tổng lượng phát thải khí nhà kinh của cả nước.

Phát biểu khai mạc, bà Carrie Turk, Giám đốc Quốc gia, Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cho biết, nông nghiệp có một vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân Việt Nam, đóng góp 12% GDP và tạo gần 30% việc làm. Mặc dù nông nghiệp đã đạt được những thành tựu lớn trong một vài thập kỷ qua, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức cần giải quyết để phát huy tiềm năng phát triển của ngành và góp phần thực hiện mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045 của Việt Nam.

May mắn là có một cơ hội quý giá và hiếm có để giúp ngành nông nghiệp phát huy hết tiềm năng và tiếp tục đóng góp vào sự phát triển kinh tế lâu dài của đất nước. Cơ hội này nằm ở sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số, trong đó có trí tuệ nhân tạo (AI), và Việt Nam cần nắm bắt cơ hội này. Việt Nam mới hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ nông nghiệp và Chính phủ đã bắt đầu sử dụng dữ liệu và ứng dụng kỹ thuật số để đưa ra các quyết định quan trọng về chính sách và đầu tư.

Ông Thomas Jacobs, Giám đốc Quốc gia, Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) tại Việt Nam, Campuchia và Lào cho biết, ngành nông nghiệp cần phải nhanh chóng bắt kịp lộ trình tăng trưởng xanh và phát thải carbon thấp vì đây là ngành phát thải khí nhà kính lớn thứ hai ở Việt Nam, đóng góp khoảng 20% lượng phát thải khi nhà kính hàng năm của cả nước.

Giảm phát thải, nâng cao hiệu quả và tăng cường tính bền vững trong chuỗi giá trị nông nghiệp sẽ giúp hiện thực hóa cam kết của chính phủ Việt Nam về đạt mức phát thải rộng bằng 0 vào năm 2050, ngăn chặn tình trạng mất đa dạng sinh học và mang lại sinh kế bền vững. Chính phủ cũng đã đặt ra các mục tiêu cụ thể để giảm lượng khi thải mêtan từ sản xuất lúa gạo và đảm bảo không sản xuất cà phê ở những khu vực rừng đã bị tàn phá.

Để đạt được những mục tiêu này, chính phủ, nông dân, các công ty kinh doanh nông nghiệp và các bên liên quan chủ chốt khác trong lĩnh vực nông nghiệp cần chung tay hành động. Công nghệ kỹ thuật số trong nông nghiệp sẽ là giải pháp căn bản, đi kèm với những giải pháp về đổi mới sáng tạo và nguồn vốn đầu tư của khu vực tư nhân.

Phát biểu khai mạc diễn đàn, ông Nguyễn Hoàng Hiệp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT cho biết, lợi ích của chuyển đổi số là không thể tranh cãi. Nó không chỉ giúp cho người nông dân tiếp cận thông tin thị trường nhanh chóng, giúp họ áp dụng những phương pháp canh tác tiên tiến, tăng cường sự quản lý và giám sát chặt chẽ các quy trình sản xuất mà còn giúp toàn bộ các tác nhân trong chuỗi giá trị sản xuất cùng được hưởng những giá trị mà số hóa mang lại.

Hơn nữa, chuyển đổi số còn góp phần tạo ra sự minh bạch trong từng khâu sản xuất, từ gieo trồng đến thu hoạch và phân phối. Khi chúng ta đang hướng tới sản xuất sạch, hiệu quả và tiên tiến, chúng ta đang xây dựng một nền nông nghiệp bền vững cho tương lai - một nền nông nghiệp có khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu, và đóng góp tích cực vào an ninh lương thực của đất nước và thế giới.

Trong khuôn khổ của diễn đàn hôm nay, tôi mong muốn chúng ta sẽ cùng nhau chia sẻ và học hỏi từ những kinh nghiệm quốc tế, từ những thành công cũng như thách thức đã và đang diễn ra. Từ đó, đúc kết thành những bước đi cụ thể, những kế hoạch hành động thiết thực để triển khai chuyển đổi số một cách hiệu quả, tạo ra bước ngoặt cho ngành Nông nghiệp Việt Nam.

Chúng ta đều hiểu rằng, con đường phía trước có thể đầy thách thức, nhưng tôi tin tưởng rằng, với sự quyết tâm và sự hợp tác chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp, các nhà khoa học và đặc biệt là người nông dân, chúng ta sẽ đưa ngành nông nghiệp Việt Nam vững bước trên con đường chuyển đổi số, ông Hiệp cho biết.

Tại diễn đàn các chuyên gia đã thảo luận về những giải pháp bền vững và thiết thực cho nông dân sản xuất nhỏ của Việt Nam. Những giải pháp này bao gồm số hóa chuỗi cung ứng để nâng cao khả năng truy xuất nguồn gốc, tạo điều kiện cho việc cấp chứng nhận và nâng cao tính hấp dẫn của các mặt hàng nông sản đối với các nhà sản xuất lương thực, thực phẩm đa quốc gia và thị trường nước ngoài. Ngoài ra, những chuyên gia đầu ngành sẽ chia sẻ kinh nghiệm và hiểu biết sâu sắc về chuỗi cung ứng nông nghiệp phát thải cacbon thấp, tiềm năng của trí tuệ nhân tạo (AI) trong tương lai của ngành nông nghiệp và những thách thức trong việc số hóa chuỗi cung ứng với đa phần là các nông hộ nhỏ của Việt Nam.